سرطان راست روده ( کانسر رکتوم ) نوعی سرطان است که از قسمت انتهایی روده بزرگ منشا میگیرد. راست روده ، قسمتی از دستگاه گوارش است که بین کولون و مقعد قرار میگیرد.
تومور های رکتوم ، ابتدا به صورت ضایعات بسیار کوچک یا حتی به صورت پولیپ های کوچک و غیر سرطانی ( خوش خیم ) ایجاد میشوند. با گذشت زمان و در صورت عدم تشخیص یا پیگیری در مراحل اولیه ، این ضایعات به تدریج بزرگ میشوند و می توانند به سرطان تبدیل شوند. این پولیپ ها و ضایعات اولیه ممکن است بدون علامت باشند.
با گذشت زمان ، سلول های سرطانی می توانند رشد کرده و به بافت های طبیعی اطراف همانند مثانه ، پروستات ، واژن و رحم حمله کنند. سلولهای سرطانی می توانند از طریق خون یا بافت های لنفاوی به سایر نقاط بدن نیز منتشر شوند و ایجاد متاستاز کنند.
سرطان یا تومور راست روده در هر سنی ممکن است ایجاد شود ، ولی شیوع آن در افراد میانسال و مسن معمولاً بیشتر است. بعضی از افراد به دلیل استعداد ژنتیکی یا خانوادگی ممکن است در سنین پایین نیز به این نوع کانسر مبتلا شوند.
علائم سرطان راست روده ( رکتوم )
- خونریزی در هنگام دفع یا مشاهده خون در مدفوع
- تغییر الگوی اجابت مزاج اخیر ( برای مثال اسهال یا یبوست که اخیرا ایجاد شده است )
- کم خونی ( آنمی ) با علت ناشناخته
- تغییر شکل (باریک شدن) یا قوام مدفوع
- دشواری در دفع
- درد های مزمن شکمی
- نفخ شکم که با درمان های معمول درمان نشده است
- کاهش وزن بدون دلیل
- ضعف یا خستگی بدون دلیل
عوامل خطر در ایجاد سرطان رکتوم
- سن بالا
سرطان راست روده در هر سنی ممکن است ایجاد شود ، ولی شیوع آن در افراد میانسال و مسن معمولاً بیشتر است. میزان این سرطان در افراد جوان نیز در حال افزایش است ، اما پزشکان دلیل آن را مطمئن نیستند. - سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا راست روده
- سابقه سرطان های مرتبط با سرطان روده بزرگ ( همانند کانسر های دستگاه گوارش ، پستان یا دستگاه زنانگی )
- سابقه پولیپ های منفرد یا متعدد ( پولیپوز ) روده بزرگ
- بیماریهای التهابی روده بزرگ (همانند بیماری کولیت اولسروز ( کولیت زخمی ) یا بیماری کرون )
- سندرم های ارثی و خانوادگی ( همانند سندرم لینچ و … )
- رژیم غذایی با فیبر کم و چربی زیاد
- سبک زندگی بی تحرک
- دیابت
- الکل
- سابقه پرتودرمانی به لگن برای درمان سرطان های قبلی
- چاقی
- سیگار
غربالگری سرطان رکتوم
انجام بررسی های منظم غربالگری به تمام افراد توصیه می شود تا با شناسایی و برداشتن ضایعات کوچک اولیه و قبل از تبدیل شدن به سرطان ، از ایجاد سرطان راست روده جلوگیری شود. نشان داده شده است که غربالگری خطر مرگ ناشی از سرطان روده را کاهش می دهد.
دستورالعمل ها به طور کلی توصیه میکنند که غربالگری سرطان کولورکتال از سن 45 سالگی آغاز شود. اما افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند ، باید زودتر غربالگری را در شروع کنند و با فواصل کمتر این غربالگری را انجام دهند.
روشهای مختلفی برای غربالگری سرطان های روده بزرگ و راست روده وجود دارد. این روشها عبارتند از بررسی خون مخفی در مدفوع، رکتوسیگموییدوسکوپی و کولونوسکوپی. در صورت وجود خون مخفی در آزمایش مدفوع ، انجام کولونوسکوپی ضروری خواهد بود.
برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله مربوطه در قسمت ” غربالگری کانسر های کولورکتال ” مراجعه نمایید.
تشخیص سرطان رکتوم
تشخیص قطعی این بیماری با کولونوسکوپی و نمونه گیری است. اگر در طی انجام کولونوسکوپی ، پزشک یا جراح شما با ضایعه مشکوک یا پولیپ در راست روده شما مواجه شود ، از آن نمونه برداری میکند. سپس آن نمونه بافتی را برای بررسی پاتولوژی ارسال میکند. در جواب پاتولوژی، تشخیص سرطان روده بزرگ قطعی میشود.
بعد از تشخیص قطعی ، یک سری اقدامات شامل آزمایش خون و تصویر برداری برای بیمار درخواست میشود تا میزان گسترش تومور در بدن بررسی شود.
درمان سرطان راست روده
در حالی که سرطان های راست روده ( رکتوم ) و روده بزرگ ( کولون ) از جهات زیادی شبیه به هم هستند ، روش درمان آنها تا حدودی متفاوت است. در گذشته ، درمان این بیماری با چالش های بسیاری همراه بود و در بسیاری از موارد نیز امکان پذیر نبود. اما به لطف روشهای نوین و دقیق جراحی امروزه ، پرتودرمانی و داروهای جدید شیمی درمانی ، درمان بیماران مبتلا به سرطان راست روده پیشرفت چشمگیری پیدا کرده است. و حتی در بسیاری از موارد بیماری آنها بطور کامل درمان میشود.
درمان این بیماری شامل چند مرحله است که بر اساس وسعت بیماری و طبق نظر پزشک شما انجام میگیرد.
اگر سرطان راست روده در مراحل اولیه ، موضعی ، کوچک و کاملاً در قله یک پولیپ باشد ، پزشک شما ممکن است بتواند آن را در حین انجام کولونوسکوپی به طور کامل بردارد. بعلاوه روشهای کم تهاجمی دیگری برای برداشتن این ضایعات از طریق مقعد وجود دارد که توسط جراح کولورکتال قابل انجام است. در بعضی از این موارد برداشتن آن ضایعه کوچک میتواند منجر به درمان کامل شما گردد.
در ضایعات بزرگتر و بر اساس میزان درگیری موضعی تومور ممکن است در ابتدا توصیه به پرتودرمانی ( رادیوتراپی ) شوید. در طی پرتودرمانی ، تومور تحت اشعه قرار میگیرد. یک تا دو ماه پس از اتمام پرتو درمانی ، نوبت به انجام جراحی است. در طی جراحی ، راست روده بیمار برداشته میشود. اگر تومور از مقعد دور باشد ، جراح میتواند انتهای روده بزرگ را به مقعد متصل کند. در این موارد ، اغلب روده باریک بیمار به طور موقت از جدار شکم بیرون گذاشته میشود ( اوستومی یا کیسه موقت ) و پس از چند ماه بسته میشود. ” اوستومی ” ، سوراخی در دیواره شکم است که قسمتی از روده باقی مانده برای دفع مدفوع از آن خارج میشود. به منظور نظافت راحت تر ، کیسه ای روی دهانه آن قرار می گیرد. ولی در مواردی که تومور به مقعد نزدیک است یا عضلات مقعدی را درگیر کرده است ، علاوه بر راست روده ، مقعد نیز برداشته میشود و برای بیمار کولوستومی دائم ( کیسه دائم ) تعبیه میشود.
بعد از اتمام جراحی و بهبود کامل ، بر اساس بیماری شما و نتیجه پاتولوژی ( بافت شناسی ) عمل جراحی ، ممکن است توصیه به انجام انجام شیمی درمانی تکمیلی بشوید.
اگر سرطان بسیار پیشرفته و غیر قابل برداشت است یا در مواردی که سرطان به قسمت های دیگر بدن پخش شده ( متاستاز ) و قابل برداشت نیستند ، ممکن است پزشک انجام جراحی را برای بیمار توصیه نکند و شیمی درمانی برای بیمار پیشنهاد گردد.
امکان عود بیماری بعد از جراحی وجود دارد. به همین دلیل بعد از جراحی میبایست بطور مکرر و درفواصل زمانی تعیین شده تحت نظر جراح کولورکتال خود باشید و تست های توصیه شده را حتما انجام دهید.
کلمات مرتبط :
سرطان راست روده – سرطان رکتوم – کانسر کولون – کانسر رکتوم – بهترین جراح کولورکتال