سرطان روده بزرگ ( کانسر کولون )

سرطان روده بزرگ یا کانسر کولون ، نوعی سرطان است که از روده بزرگ ( یا همان کولون) منشا میگیرد. روده بزرگ یا کولون ، قسمتی از دستگاه گوارش است که بین روده باریک و راست روده قرار میگیرد.

به طور کلی ، سرطان روده بزرگ زمانی شروع می شود که سلول های سالم روده بزرگ دچار تغییر (جهش) در ساختار سلولی آنها شوند. سلولهای سالم به طور منظم رشد می کنند و تقسیم می شوند تا عملکرد طبیعی بدن شما حفظ شود. اما وقتی ساختار های ژنی و مولکولی یک سلول در روده بزرگ آسیب ببینند ، تقسیم آنها بطور کنترل نشده ادامه میابد حتی زمانی که به سلول های جدید احتیاج ندارند. با تجمع این سلول ها ، تومور یا سرطان ایجاد می شود.

تومور های کولون ، ابتدا به صورت ضایعات بسیار کوچک یا حتی به صورت پولیپ های کوچک و غیر سرطانی ( خوش خیم ) در روده بزرگ ایجاد میشوند. با گذشت زمان و در صورت عدم تشخیص یا پیگیری در مراحل اولیه ، این ضایعات و پولیپ ها به تدریج بزرگ میشوند و می توانند به سرطان تبدیل شوند. این پولیپ ها و ضایعات اولیه ممکن است بدون علامت باشند.

با گذشت زمان ، سلول های سرطانی می توانند رشد کرده و به بافت های طبیعی اطراف حمله کرده و آن را از بین ببرند. سلولهای سرطانی می توانند از طریق خون یا بافت های لنفاوی به سایر نقاط بدن نیز منتشر شوند و ایجاد متاستاز کنند.

تومور یا سرطان روده بزرگ در هر سنی ممکن است ایجاد شود ، ولی شیوع آن در افراد میانسال و مسن معمولاً  بیشتر است. بعضی از افراد به دلیل استعداد ژنتیکی یا خانوادگی ممکن است در سنین پایین نیز به این نوع کانسر مبتلا شوند.

علائم سرطان کولون

بسیاری از افراد مبتلا به سرطان کولون در مراحل اولیه بیماری هیچ علائمی ندارند یا به علائم غیر اختصاصی همانند ضعف یا خستگی دچار هستند. با بزرگ شدن تومور ، بسته به اندازه و محل آن در روده بزرگ شما ، علایم متفاوتی ایجاد میشود.

علایم شایع سرطان روده بزرگ ( کولون ) عبارت هستند از :

• خونریزی در هنگام دفع یا مشاهده خون در مدفوع
• تغییر الگوی اجابت مزاج اخیر ( برای مثال اسهال یا یبوست که اخیرا ایجاد شده است )
• کم خونی ( آنمی ) با علت ناشناخته
• تغییر شکل یا قوام مدفوع
• درد های مزمن شکمی
• نفخ شکم که با درمان های معمول درمان نشده است
• کاهش وزن بدون دلیل
• ضعف یا خستگی بدون دلیل

غربالگری سرطان روده بزرگ

انجام بررسی های منظم غربالگری به تمام افراد توصیه می شود تا با شناسایی و برداشتن ضایعات کوچک اولیه و قبل از تبدیل شدن به سرطان ، از ایجاد سرطان روده بزرگ جلوگیری شود. نشان داده شده است که غربالگری خطر مرگ ناشی از سرطان روده را کاهش می دهد.

دستورالعمل ها به طور کلی توصیه میکنند که غربالگری سرطان روده بزرگ از سن 45 سالگی آغاز شود. اما افرادی که علایم خطر همانند خونریزی در مدفوع دارند یا در معرض خطر بیشتری هستند ، باید زودتر غربالگری را در شروع کنند و با فواصل کمتر این غربالگری را انجام دهند.

روشهای مختلفی برای غربالگری سرطان روده بزرگ وجود دارد. این روشها عبارتند از بررسی خون مخفی در مدفوع ، رکتوسیگموییدوسکوپی و کولونوسکوپی. در صورت وجود خون مخفی در آزمایش مدفوع ، انجام کولونوسکوپی ضروری خواهد بود.

برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله مربوطه در قسمت ” غربالگری کانسر های کولورکتال ” مراجعه نمایید.

عوامل خطر در ایجاد سرطان کولون

• سن بالا
  • سرطان روده در هر سنی ممکن است ایجاد شود ، ولی شیوع آن در افراد میانسال و مسن معمولاً بیشتر است. میزان سرطان روده بزرگ در افراد جوان نیز در حال افزایش است ، اما پزشکان دلیل آن را مطمئن نیستند.
• سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ
  • در صورت داشتن خویشاوند درجه اول مبتلا به این بیماری ، احتمال ابتلا به این سرطان در شما بیشتر است. اگر بیش از یک نفر از اعضای خانواده شما مبتلا به سرطان کولون یا سرطان رکتوم هستند ، این خطر بیشتر هم میشود.
• سابقه سرطان های مرتبط با سرطان روده بزرگ
  • اگر در خود شما یا بستگان درجه اول سابقه سرطان هایی مانند دستگاه گوارش ، پستان یا دستگاه زنانگی وجود دارد ، ممکن است شما هم در ریسک بالاتری برای سرطان روده بزرگ باشید.
• سابقه پولیپ یا پولیپوز روده بزرگ
  • اگر سابقه پولیپ در روده بزرگ خود دارید ، ممکن در آینده بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان باشید. البته بعضی از این پولیپ ها ارتباطی با سرطان ندارند و این بستگی به نوع آن پولیپ دارد. ولی اگر مبتلا به پولیپوز ( تعداد زیاد پولیپ ) روده بزرگ هستید ، این احتمال زیاد میشود.
• بیماریهای التهابی روده بزرگ
  • بیماری های التهابی مزمن روده بزرگ ، همانند بیماری کولیت اولسروز ( کولیت زخمی ) یا بیماری کرون ، می تواند بعد از گذشت زمان ، خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد.
• سندرم های ارثی و خانوادگی ( همانند سندرم لینچ و … )
• رژیم غذایی با فیبر کم و چربی زیاد
• سبک زندگی بی تحرک
• دیابت
• الکل
• سابقه پرتودرمانی به شکم برای درمان سرطان های قبلی
• چاقی
• سیگار

تشخیص سرطان کولون

تشخیص قطعی این بیماری با کولونوسکوپی و نمونه گیری است. اگر در طی انجام کولونوسکوپی ، پزشک یا جراح شما با ضایعه مشکوک یا پولیپ در روده شما مواجه شود ، از آن نمونه برداری میکند. سپس آن نمونه بافتی را برای بررسی پاتولوژی ارسال میکند. در جواب پاتولوژی، تشخیص سرطان روده بزرگ قطعی میشود.

بعد از تشخیص قطعی ، یک سری اقدامات شامل آزمایش خون و تصویر برداری برای بیمار درخواست میشود تا میزان گسترش تومور در بدن بررسی شود.

درمان سرطان روده بزرگ

درمان سرطان روده بزرگ معمولاً شامل جراحی برای برداشتن سرطان است. درمانهای دیگر مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی نیز ممکن است قبل یا بعد جراحی توصیه شود.

اگر تومور شما در مراحل اولیه ، موضعی ، کوچک و کاملاً در قله یک پولیپ باشد ، پزشک شما ممکن است بتواند آن را در حین انجام کولونوسکوپی به طور کامل بردارد. در بعضی از این موارد برداشتن آن پولیپ میتواند منجر به درمان کامل شما گردد.

در مواردی که سرطان روده بزرگ بزرگتر شده است ولی هنوز محدود به روده است و به دیگر قسمت های بدن پخش نشده است ، جراح کولورکتال میتواند با برداشتن قسمتی از روده بزرگ شما ، سرطان را بطور کامل درمان کند. این عمل به اسم ” کولکتومی ” نامیده میشود و جراح قسمتی از روده بزرگ شما را که حاوی سرطان است به همراه حاشیه ای از بافت طبیعی در دو طرف سرطان از بدن شما خارج می کند. جراح شما اغلب قادر است قسمت های سالم باقیمانده روده بزرگ را دوباره به هم وصل کند. غدد لنفاوی مجاور نیز معمولاً در حین جراحی سرطان روده برداشته می شوند و از نظر سرطان مورد آزمایش قرار می گیرند. این روش را می توان با روش کم تهاجمی  یا لاپاراسکوپی انجام داد. این اعمال جراحی توسط جراحان فوق تخصص (فلوشیپ) جراحی کولورکتال انجام میشود.

البته هنگامی که امکان اتصال مجدد بخش های سالم روده بزرگ وجود ندارد ، ممکن است به ” استومی ” نیاز داشته باشید. استومی ، سوراخی در دیواره شکم است که قسمتی از روده باقی مانده برای دفع مدفوع از آن خارج میشود. به منظور نظافت راحت تر ، کیسه ای روی دهانه آن قرار می گیرد. البته در مواردی همچون انسداد کامل روده ( بسته شدن روده ) یا خونریزی شدید ممکن است مجبور به جراحی اورژانس و تعبیه اوستومی ( کیسه ) شوید.

بعد از اتمام جراحی و بهبود کامل ، بر اساس بیماری شما و نتیجه پاتولوژی ( بافت شناسی ) عمل جراحی ، ممکن است توصیه به انجام شیمی درمانی تکمیلی بشوید.

اگر سرطان بسیار پیشرفته و غیر قابل برداشت است یا در مواردی که سرطان به قسمت های دیگر بدن پخش شده و قابل برداشت نیستند ، ممکن است پزشک انجام جراحی را برای بیمار توصیه نکند و شیمی درمانی برای بیمار پیشنهاد گردد.

امکان عود بیماری بعد از جراحی و درمان وجود دارد. به همین دلیل بعد از جراحی میبایست بطور مکرر و درفواصل زمانی تعیین شده تحت نظر جراح کولورکتال خود باشید و تست های توصیه شده را حتما انجام دهید.  

به لطف روشهای نوین و دقیق جراحی امروزه ، پرتودرمانی و داروهای جدید شیمی درمانی ، درمان بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ پیشرفت چشمگیری پیدا کرده است. و حتی در بسیاری از موارد بیماری آنها بطور کامل درمان میشود.

کلمات مرتبط :

سرطان روده بزرگ – درمان کانسر روده بزرگ – درمان کانسر کولون – جراح کولون – جراح کولورکتال